LCA zonder overkill: zo kies je de juiste aanpak voor jouw doelen

Wat is een Levenscyclusanalyse?

Een Levenscyclusanalyse (LCA) is de meest nauwkeurige methode om de volledige impact van een product of proces in kaart te brengen doorheen de levenscyclus. Hoewel Scope 3 meestal organisatiebreed wordt berekend, biedt een LCA cruciale emissiefactoren voor specifieke producten en grondstoffen, die klanten en leveranciers gebruiken voor hun berekeningen.

Daarnaast helpt een LCA je organisatie bij het voldoen aan rapportagevereisten van verschillende duurzaamheidsframeworks, die vragen om transparante rapportage over verschillende milieu-impacten zoals CO₂-uitstoot, watergebruik en biodiversiteit.

De gedetailleerde data uit een LCA helpt je om deze verplichtingen te vervullen op productniveau en draagt bij aan een consistente en nauwkeurige rapportage. Die inzichten gebruik je daarna om de juiste duurzame keuzes te maken.

Hoe een LCA richting geeft aan duurzame keuzes

Juiste prioriteiten bepalen

Met een LCA zie je precies waar de grootste milieuwinst te behalen is.

Bijvoorbeeld: Stel dat een LCA aantoont dat 60% van de milieu-impact van een product voortkomt uit de gebruikte grondstoffen. Dit geeft je meteen richting: door materiaalkeuzes te herzien of alternatieve leveranciers te selecteren, kun je zowel de ecologische voetafdruk verkleinen als kosten besparen.

Strategische keuzes onderbouwen

Met LCA-data kun je strategische investeringen in groene technologie niet alleen met een gerust hart maken, maar ook overtuigend verdedigen.

Deze beslissingen worden vaak gezien als duur, maar LCA-data toont niet alleen de milieuwinst aan, maar ook de langetermijnkostenbesparing door efficiënter grondstofgebruik of lagere operationele kosten. Essentieel om buy-in te krijgen van interne stakeholders zoals management of investeerders.

Je concurrentiepositie versterken

Een LCA laat zien hoe jouw producten bijdragen aan transparantie en duurzaamheid binnen de waardeketen.

Dit geeft je een voordeel bij klanten, leveranciers en aanbestedingen, en versterkt je positie in een markt met steeds strengere eisen.

Heb je altijd een Levenscyclusanalyse nodig?

LCA is een krachtig hulpmiddel, maar geen zaligmakende oplossing.

Zo hoor je vaak dat een volledige levenscyclusanalyse (LCA) de enige manier is om een volledig beeld te krijgen van de milieueffecten van een product. Maar is dat wel zo? Het antwoord is, zoals vaak, genuanceerd.

Wanneer is een full-option LCA nodig?

LCA's meten een breed scala aan milieu-impacten, waaronder CO2-uitstoot, landgebruik, waterverbruik en het effect op de ozonlaag. Dit maakt een LCA een krachtig instrument voor complexe waardeketens of producten waarbij de impact van meerdere factoren sterk verschilt.

Bijvoorbeeld: in de chemische industrie, waar complexe productieketens en verschillende emissiebronnen samenkomen, is een gedetailleerde LCA vaak essentieel om prioriteiten te stellen en de grootste impact te reduceren.

Maar... uitgebreid is niet altijd beter

Een LCA van naaldje tot draadje is niet altijd noodzakelijk. Veel factoren zijn gecorreleerd, waardoor een eenvoudiger model vaak voldoende inzicht geeft.

Denk bijvoorbeeld aan de landbouw: Het verminderen van kunstmestgebruik ten gunste van organische meststoffen verlaagt niet alleen de CO₂-uitstoot door minder kunstmestproductie, maar verbetert ook de bodemkwaliteit, koolstofopslag en waterhuishouding. Dit betekent dat je door te focussen op één ingreep meerdere milieuvoordelen kunt behalen zonder de volledige levenscyclus te analyseren.

Onze aanpak: gericht en pragmatisch

Bij Mantis Consulting pleiten we voor een pragmatische aanpak die analyse combineert met actie.

• Carbon Footprint-analyse: begin met een basisanalyse om de grootste bronnen van uitstoot te identificeren.
  
  
• Een ‘LCA light’: zoom in op specifieke materialen, processen of producten in plaats van de volledige levenscyclus te modelleren.
  
  
• Focussen op relevante indicatoren: kies de indicatoren die er voor jouw sector en doelen het meeste toe doen, zoals CO2, waterverbruik of toxiciteit.

Deze aanpak voorkomt ‘analyseverlamming’ en zorgt dat je sneller actie kunt ondernemen.

Kern van de zaak? Verlies jezelf niet in eindeloze analyses of dure rapporten die meer vragen oproepen dan beantwoorden. Vraag jezelf af: wat is praktisch haalbaar en welke inzichten zijn écht nodig? Gerichte actie levert vaak meer op dan streven naar volledigheid.